Akıllı Olmanın Bedeli
Fransız şair, yazar, düşünür Voltaire’in bir sözü var: Akıllı kişilerin en büyük talihsizliği, ahmakların abuk sabukluklarıyla başa çıkmak zorunda olmalarıdır (Le plus grand malheur des gens intelligentes, est d’avoir à se débrouiller des malfaisances des imbéciles). Bana göre, günümüzde de geçerli bir söz...
Asıl adı François Marie Arouet olan Voltaire, yazma serüvenine şiirle başlamış, oyunlar, düzyazılar yazmış. Düzyazıları arasında, inanılması güç, sayısı yirmi bini aşan mektupları da var... 1694 yılında geldiği dünyadan 1778’de ayrılan bu Parisli düşünürün, Fransız Devrimi’nin tohumlarının atılmasında, dolayısıyla aydınlanma çağının yeşermesinde büyük payı var.
Düşünce özgürlüğünü de içeren insan hakları konusundaki düşünceleriyle tanınan Voltaire, bu düşüncelerine ve döneminin Fransası’nın yönetim biçimini eleştirmesine karşın, yine inanılmaz bir şey, demokrasiden yana değildi. Ona göre en iyi yönetim biçimi, ‘aydın tekerkliği’ne dayanan saltçı bir yönetim biçimiydi.
“Akıllı kişilerin en büyük talihsizliği, ahmakların abuk sabukluklarıyla başa çıkmak zorunda olmalarıdır” sözlerini, onun bu yönetim anlayışının göstergelerinden biri olarak da görmeme karşın, bu sözdeki gerçeklik payını da yadsıyamam: evet, Voltaire kendi döneminin koşullarına uygun bir yargıda bulunmuş; ama bu söz, bana göre, insan var oldukça her dönemsel koşulda söylenebilecek evrensel geçerliliği olan türden...
Ve hemen şunu da eklemeliyim, günümüzün seçkincileri Voltaire’in bu sözlerine sığınmasınlar; ‘seçkinci’ olmanın ayıbı onlara yeter de artar bile...
Ne dersiniz?
İnal Karagözoğlu
Yarımca, 19 Şubat 2009
© 2009 İK
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder